Trẻ thừa cân và béo phì

________________________________________________________________________

CÁC ĐIỂM QUAN TRỌNG

• Trẻ em bị thừa cân hoặc béo phì có trọng lượng cao hơn mức khỏe mạnh đối với hình thể của trẻ. Thừa cân hoặc béo phì làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tiểu đường, suyễn, rối loạn giấc ngủ và các vấn đề sức khỏe khác ở trẻ.
• Việc điều trị thừa cân hoặc béo phì sẽ bao gồm thay đổi lối sống, chẳng hạn như chế độ ăn lành mạnh và hoạt động thể chất thường xuyên. Nếu con bạn gặp vấn đề về căng thẳng, trầm cảm hoặc lo âu, nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của con bạn có thể giới thiệu trẻ tới chuyên gia trị liệu. Nếu mất cân bằng hoóc-môn góp phần làm thừa cân, nhà cung cấp dịch vụ của con bạn có thể kê đơn thuốc để điều trị mất cân bằng.
• Hỗ trợ và khuyến khích con bạn. Hãy làm việc với nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe, chuyên gia dinh dưỡng hoặc chuyên gia trị liệu để tìm ra kế hoạch phù hợp để duy trì cân nặng hợp lý cho con bạn.

________________________________________________________________________

Thừa cân và béo phì là gì?

Trẻ em bị thừa cân hoặc béo phì có trọng lượng cao hơn mức khỏe mạnh đối với hình thể của trẻ.

Thừa cân hoặc béo phì làm tăng nguy cơ trẻ có sức khỏe kém và mắc bệnh nặng, bao gồm:

• Tiểu đường
• Cholesterol cao
• Huyết áp cao
• Bệnh túi mật
• Rối loạn giấc ngủ
• Bệnh suyễn

Bị thừa cân hoặc béo phì cũng có thể làm cho con bạn thiếu tự tin về vẻ ngoài của mình hoặc hay bị trêu chọc hoặc bắt nạt. Trẻ thừa cân hoặc béo phì bị tăng nguy cơ mắc trầm cảm và lạm dụng chất gây nghiện. Đôi khi áp lực phải giảm cân từ phụ huynh và những người khác làm cho trẻ phản ứng quá mạnh mẽ. Trẻ có thể suy nghĩ quá nhiều về cân nặng, điều này có thể khiến trẻ mắc chứng rối loạn ăn uống.

Một vấn đề khác là trẻ bị thừa cân hoặc béo phì khi trưởng thành thường cũng bị thừa cân.

Nguyên nhân là gì?

Một số nguyên nhân có thể gây thừa cân hoặc béo phì.

• Ăn nhiều hơn mức cơ thể tiêu thụ: Con bạn nhận năng lượng (calo) từ thức ăn được ăn vào. Ăn nhiều calo hơn mức cơ thể sử dụng có nghĩa là năng lượng thừa được dự trữ dưới dạng chất béo.
• Không hoạt động thể chất đủ: Xem tivi, làm việc hoặc chơi trên máy tính hàng giờ mỗi ngày và không hoạt động thể chất thường xuyên đều góp phần làm tăng cân. Trẻ thừa cân hoặc béo phì có thể đốt cháy calo ít hơn trẻ không béo phì vì khó hoạt động thể chất hơn.
• Không ngủ đủ giấc: Trẻ ngủ không đủ giấc có nguy cơ cao bị tăng cân.
• Sự trao đổi chất: Trẻ thừa cân hoặc béo phì có thể sử dụng ít năng lượng khi nghỉ ngơi hơn những người không thừa cân hoặc béo phì.
• Tiền sử gia đình: Gen di truyền có thể ảnh hưởng đến cân nặng của con bạn. Trẻ có cha mẹ thừa cân hoặc béo phì có nguy cơ thừa cân hoặc béo phì cao gấp 10 lần. Thói quen ăn uống không lành mạnh trong gia đình cũng có thể là nguyên nhân khiến một vài thành viên trong gia đình bị thừa cân hoặc béo phì.
• Tâm trạng: Trầm cảm, cáu giận, lo âu và căng thẳng là các vấn đề tình cảm có thể dẫn đến ăn nhiều hơn và tập thể dục ít hơn.
• Mất cân bằng hoóc-môn: Suy tuyến giáp có thể dẫn đến tăng cân và khó giảm cân.
• Thuốc: Một số loại thuốc như thuốc tránh thai hoặc thuốc điều trị trầm cảm có thể làm tăng cân.

Những triệu chứng là gì?

Tăng cân quá nhiều là dấu hiệu đầu tiên cho thấy con bạn có thể có nguy cơ thừa cân hoặc béo phì. Bạn có thể nhận thấy quần áo của con bạn ngày càng chật. Khi con bạn tăng cân, nó có thể có các triệu chứng do thừa cân hoặc béo phì gây ra. Các triệu chứng này bao gồm:

• Thở dốc khi hoạt động hoặc gặp khó khăn hơn khi tập thể dục so với các trẻ khác ở cùng độ tuổi
• Khó ngủ
• Các triệu chứng của ngưng thở khi ngủ, bao gồm ngưng thở trong thời gian ngắn khi đang ngủ và cảm thấy mệt mỏi suốt cả ngày
• Đau khớp và cơ, đặc biệt là lưng, đầu gối và mắt cá chân
• Phát ban ở những nơi da cọ xát vào nhau và giữ hơi ẩm
• Chu kỳ kinh nguyệt thất thường ở bé gái

Thừa cân hoặc béo phì làm tăng nguy cơ con bạn sẽ có các vấn đề về sức khỏe khi trưởng thành, có thể bao gồm bệnh túi mật, bệnh tim hoặc gan.

Bệnh được chẩn đoán như thế nào?

Nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe sẽ hỏi về các triệu chứng của con bạn và khám cho con bạn. Nhà cung cấp dịch vụ y tế sẽ hỏi về tiền sử y tế, thói quen ăn uống và thói quen tập thể dục của con bạn. Con bạn có thể được xét nghiệm máu để kiểm tra các vấn đề về hoóc-môn.

Nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe sẽ kiểm tra chiều cao và cân nặng của con bạn so với biểu đồ tăng trưởng chuẩn. Chỉ số khối cơ thể, hay còn gọi là BMI, của trẻ được sử dụng cho trẻ từ 2 đến 20 tuổi. Những biểu đồ tăng trưởng này, một cho nam và một cho nữ, giúp kiểm tra cân nặng trong những năm phát triển. BMI hầu hết đều cho biết chính xác con bạn bị thiếu cân, bình thường hay thừa cân. BMI của con bạn được so sánh với BMI của hàng ngàn trẻ em ở cùng độ tuổi. So sánh này sẽ cho thấy con bạn nằm trong góc phần tư BMI nào.

Thừa cân là lớn hơn 85% BMI đối với tuổi của con bạn.

Béo phì thường được định nghĩa là BMI lớn hơn 95% đối với tuổi của con bạn.

Biểu đồ tăng trưởng chỉ là một phần của một bức tranh lớn hơn tính đến cả tiền sử bệnh lý và sức khỏe hiện tại của con bạn. Nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe có thể cho bạn biết liệu con bạn có tăng nguy cơ có các vấn đề về sức khỏe do cân nặng hay không. Nhà cung cấp cũng có thể giúp tìm ra chương trình giảm cân lành mạnh có hiệu quả đối với con bạn.

Bệnh được điều trị như thế nào?

Điều trị thừa cân hoặc béo phì bao gồm việc thay đổi lối sống. Các chuyên gia dinh dưỡng và nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe có thể giúp bạn xây dựng một chương trình an toàn, lành mạnh, hiệu quả để con bạn đạt được cân nặng hợp lý.

Kế hoạch ăn uống lành mạnh

Nói chung, kế hoạch ăn uống lành mạnh để đạt cân nặng hợp lý là kế hoạch trong đó:

• Bao gồm nhiều hoa quả, rau xanh, ngũ cốc nguyên hạt và đậu
• Bao gồm các sản phẩm từ sữa không có chất béo hoặc ít chất béo
• Bao gồm thịt nạc, thịt gia cầm, cá, trứng hoặc lòng trắng trứng, quả hạch, các loại hạt và thực phẩm từ đậu nành
• Có hàm lượng chất béo bão hòa, chất béo chuyển hóa, cholesterol, muối và đường bổ sung thấp

Hoạt động thể chất

Hoạt động thể chất là một phần rất quan trọng trong chương trình giảm cân thành công để có cân nặng hợp lý. Hầu hết mọi hoạt động cần đến sức lực từ nhẹ đến trung bình đều tốt. Con bạn có thể chọn đi bộ, chạy bộ, bơi, đạp xe hoặc thể dục nhịp điệu. Đi dạo là một cách tốt cho hầu hết mọi người để tăng thêm vận động. Sử dụng máy đếm bước chân có thể mang lại niềm vui và động lực. Máy đếm bước chân là thiết bị đeo vào quần áo và theo dõi số lượng bước chân con bạn đi trong một ngày.

Tập sức bền sẽ làm cho các cơ của con bạn khỏe hơn và có thể làm việc lâu hơn mà không mệt mỏi. Tập sức bền, hay tập tạ, có nghĩa là tập thể dục để tạo sức mạnh cho cơ bắp. Để tăng cơ bắp, con bạn có thể nâng tạ rời, sử dụng máy tập tạ, sử dụng dây tập đàn hồi hoặc sử dụng trọng lượng cơ thể, như thực hiện chống đẩy, kéo xà hoặc gập bụng. Hỏi ý kiến nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của con bạn trước khi con bạn bắt đầu chương trình tập sức bền.

Hỏi nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của con bạn về loại hình và mức độ tập thể dục như thế nào có thể phù hợp cho con bạn.

Tâm trạng

Một số trẻ ăn để đương đầu với các vấn đề tâm trạng. Nếu con bạn gặp vấn đề về căng thẳng, trầm cảm hoặc lo âu, nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của con bạn có thể giới thiệu trẻ tới chuyên gia trị liệu. Con bạn cần học cách đối phó với những vấn đề cảm xúc để thành công với chương trình giảm cân lành mạnh.

Các cách điều trị khác

Nếu mất cân bằng hoóc-môn góp phần làm thừa cân, nhà cung cấp dịch vụ của con bạn có thể kê đơn thuốc để điều trị mất cân bằng. Nhiều người đã khẳng định rằng một số sản phẩm thảo dược và sản phẩm ăn kiêng nhất định giúp giảm cân. Nhiều khẳng định trong số này không đúng. Một số thuốc bổ sung có thể có tác dụng phụ nghiêm trọng. Trao đổi với nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe trước khi cho con bạn sử dụng thảo dược hoặc thực phẩm bổ sung.

Hiếm khi, thuốc giảm cân được khuyến nghị cho những người sau tuổi thiếu niên. Phẫu thuật điều trị bệnh béo phì có thể là phương án điều trị cho những trẻ đã qua tuổi thiếu niên mắc bệnh béo phì nghiêm trọng và các bệnh trạng khác mà không thể giảm cân bằng các phương pháp khác.

Tôi có thể giúp con mình như thế nào?

Cha mẹ thường không nghĩ rằng con họ thừa cân hoặc béo phì. Ngay cả khi họ biết rằng con họ nặng cân hơn những đứa trẻ khác, cha mẹ có thể nghĩ rằng đứa trẻ đơn giản là lớn vượt hơn. Tuy nhiên, nếu một đứa trẻ bị thừa cân hoặc béo phì, thường là do thói quen ăn uống và tập thể dục không lành mạnh. Những thói quen này không dễ thay đổi trừ khi cha mẹ hành động.

Nếu một vài người trong gia đình của bạn mắc bệnh tiểu đường hoặc các vấn đề về cân nặng, con của bạn có nguy cơ mắc bệnh cao hơn. Thực hiện những thay đổi lối sống lành mạnh trong cả gia đình sẽ giúp ích cho mọi người. Thực hiện một hai thay đổi một lúc và để trẻ điều chỉnh. Thực hiện những thay đổi lớn trong chế độ ăn uống hoặc lối sống không phải đơn giản. Đôi khi, chỉ cần loại bỏ đồ uống có đường và bắt đầu một chương trình thể dục là đủ để giúp con đạt được cân nặng hợp lý.

Một số mẹo để giúp con bạn:

• Sử dụng phương pháp MyPlate để dạy con bạn cách ăn uống thực phẩm lành mạnh cân bằng ở số lượng phù hợp. Để sử dụng MyPlate, chia đĩa 9 inch thành nhiều phần cho trái cây và rau, ngũ cốc và tinh bột, và protein. Phương pháp này giúp bạn lựa chọn thực phẩm cho bữa sáng, trưa và tối. Cho trái cây và rau vào nửa đĩa. Nửa đĩa còn lại cần được chia đều cho các loại thực phẩm còn lại. Ở một phần đĩa, cho ngũ cốc nguyên hạt và rau chứa tinh bột như khoai tây. Phần còn lại là dành cho protein như thịt nạc, đậu và đậu Hà Lan. Một cốc sữa ít béo, sữa tách bơ hoặc sữa chua bên cạnh là hợp lý.
• Đảm bảo con bạn ăn sáng điều độ mỗi ngày. Bỏ bữa sáng có thể khiến con bạn bị đói, mệt mỏi và sau đó ăn những đồ ăn không tốt cho sức khỏe và ăn nhiều hơn trong ngày.
• Để con bạn giúp lập kế hoạch bữa ăn và mua sắm tại cửa hàng tạp hóa. Chỉ cho con bạn biết cách đọc nhãn dinh dưỡng. Việc này giúp con bạn tìm hiểu và tự đưa ra quyết định nên thử những loại đồ ăn mới nào. Mua và ăn nhiều hoa quả và rau và ít đồ uống nhẹ và đồ ăn vặt.
• Uống nước và sữa không béo thay vì đồ uống có đường. Đồ uống có đường có thể có thể thêm vào trên 500 calo thừa mỗi ngày. Không giữ đồ uống có đường trong nhà.
• Luôn có sẵn đồ ăn vặt lành mạnh. Đồ ăn vặt như khoai tây chiên, bánh quy và kẹo thường giàu chất béo và calo. Không giữ đồ ăn nhẹ không tốt cho sức khỏe trong nhà.
• Không dùng đồ ăn làm phần thưởng hoặc giữ lại đồ ăn để phạt.
• Trẻ em không nên có chế độ ăn uống nghiêm ngặt trừ khi dưới sự chăm sóc của nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe hoặc chuyên gia dinh dưỡng. Chế độ ăn uống quá nghiêm ngặt có thể gây cản trở sự phát triển bình thường.
• Khuyến khích con bạn vận động thể chất 60 phút trở nên mỗi ngày. Trẻ thừa nhiều cân hoặc không có thói quen hoạt động thể chất cần bắt đầu từ từ. Tốt nhất là luôn hỏi nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của con bạn trước khi bắt đầu chương trình hoạt động thể chất. Lập kế hoạch các hoạt động cùng con bạn bao gồm trượt băng, đi xe đạp, chạy hoặc đi bộ. Giao cho con những việc vặt cần hoạt động như rửa xe, hút bụi hoặc lau cửa sổ.
• Trẻ khó hoạt động khi ngồi trước màn hình (TV, điện thoại di động, máy tính, DVD, trò chơi video). Duy trì thời gian ngồi trước màn hình từ 2 tiếng trở xuống mỗi ngày không bao gồm thời gian con bạn cần để chuẩn bị bài. Điều quan trọng là phải tắt các thiết bị có màn hình trong khi ăn. Trẻ ăn khi xem màn hình khiến việc lựa chọn thức ăn kém phù hợp hơn và ăn nhiều hơn.
• Hầu hết trẻ em đều thích học trên máy tính. Mặc dù ngồi trước máy tính trong thời gian dài sẽ không tốt nhưng cũng có những trang web và chương trình hữu ích cho trẻ cung cấp những ý tưởng vui nhộn khiến trẻ vận động và ăn uống lành mạnh hơn.
• Hỗ trợ và khuyến khích con bạn. Trẻ biết khi nào chúng bị thừa cân hoặc béo phì và không muốn bị cằn nhằn về chuyện đó. Điều quan trọng là con bạn biết rằng bạn yêu và chấp nhận con dù cân nặng thế nào. Tìm các chương trình hỗ trợ giảm cân trong cộng đồng. Sự hỗ trợ từ những trẻ khác có thể giúp con bạn có động lực.
• BAM! Body and Mind (Cơ thể và Tinh thần) (https://www.cdc.gov/bam/) cung cấp cho trẻ em từ 9 đến 13 tuổi thông tin cần thiết có những lựa chọn lối sống lành mạnh.
• Thực hiện đầy đủ các cuộc hẹn với nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe, chuyên gia dinh dưỡng hoặc chuyên gia trị liệu của con bạn. Họ có thể hướng dẫn bạn và giúp con bạn có động lực.